Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą często stają przed dylematem ile tak naprawdę warte jest przedsiębiorstwo. Taka wycena jest bardzo potrzebna w celu realizacji wielu zdarzeń gospodarczych. A wśród nich najistotniejszymi są – sprzedaż udziałów, pozyskiwanie inwestora, ubieganie się o kredyt czy tez sprzedaż firmy.
Wycena to po prostu określenie całkowitej wartości przedsiębiorstwa przy zastosowaniu wybranych metod z wykorzystaniem odpowiednich informacji oraz danych finansowych. Podczas szacowania wartości należy brać pod uwagę przede wszystkim takie czynniki jak forma prawna, rodzaj, zakres i przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej.
Zalety i wady wyceny przedsiębiorstwa:
- obiektywność – wycena firmy opiera się na wartościach księgowych składników majątku (aktywów i pasywów) danego przedsiębiorstwa
- prostota – wyceny firmy można dokonać samodzielnie, posługując się danymi z bilansu
- niepełność – wycena dokonana tą metodą zwykle zaniża wartość przedsiębiorstwa z uwagi na to, że nie uwzględnia składników, które nie są ujęte w bilansie. Zwykle nie przedstawia wartości rynkowej przedsiębiorstwa tylko jego wartość księgową.
Klasyczne metody wyceny
Są różne metody wyceny firmy, jedną ze znaczących metod jest metoda tzw. dochodowa, która odnośni się do firmy jako narzędzia generowania dochodu. Chodzi o dodatnie przepływy pieniędzy. Wartość tych przepływów w każdym roku określa się jako kwotę, którą w danym roku prowadzonej działalności właściciele przedsiębiorstw mogą wypłacać w postaci dywidendy lub innej formy uczestnictwa w zysku. Ta metoda jest uznawana za najlepiej oddającą wartość przedsiębiorstwa, pokazując ile realnie zysku może wygenerować dany biznes w przyszłości. Jest to kluczowe przy prowadzeniu negocjacji podczas sprzedaży z potencjalnym inwestorem.
Inna z kolei metoda to metoda „porównawcza”. Porównuje się wyceniane przedsiębiorstwo z innymi firmami z branży, z podobnymi profilami działalności. Zasada jest taka, że skoro podobne przedsiębiorstwo zostało wycenione na określoną kwotę, to wartość rynkowa firmy wycenianej powinna być zbliżona. Wykorzystuje się tutaj firmy z upublicznionymi danymi finansowymi takie jak spółki giełdowe oraz przedsiębiorstwa, które zostały nabyte i których warunki nabycia są jawne. Ta metoda ma wiele zalet np. jeżeli wyceniający posiada odpowiednio dużą bazę informacji o transakcjach kapitałowych z ostatnich lat, to wycena przedsiębiorstwa przebiega szybko i sprawnie...
Oprócz tego wycena pozwala określić wartość rynkową przedsiębiorstwa na podstawie transakcji, które rzeczywiście doszły do skutku.
Ciężko określić skuteczność każdej z metod i to która z nich jest najlepsza. Każda bowiem wykorzystuje inne informacje i daje inne wyniki. Nierzadko dobrym rozwiązaniem jest stosowanie metod mieszanych, stosując średnią ważoną uzyskuje się wyniki z różnych metod.
Z wycenami przedsiębiorstw spotykamy się coraz częściej. Poszukujemy inwestorów, gdy sprzedajemy firmę, nierzadko też podczas negocjacji, w trakcie trwania sporu wspólników, chcemy ustalić dobre warunki i układ. Zdarza się, że również Zarządy spółek lub udziałowcy/akcjonariusze przeprowadzają okresowo wycenę, aby ustalić (skontrolować) wartość zaangażowanego w nią kapitału.
Czy każdy może wycenić przedsiębiorstwo?
Kto zatem ma przeprowadzić taką wycenę? Ta praca często zlecana jest księgowym. Ale czy na pewno jest to takie proste? Czy nie trzeba choć trochę zrozumieć specyfiki działania danej branży, modelu biznesowego firmy, realizowanej strategii, czy nie trzeba zrozumieć, jakie są kluczowe zasoby firmy oraz w jaki sposób są wykorzystywane? Przepisy nie zastrzegają, że wycena przedsiębiorstw należy do wyłącznych kompetencji określonej grupy zawodowej, np. rzeczoznawców majątkowych lub biegłych rewidentów. W praktyce wycenę przedsiębiorstwa może zatem sporządzić dowolna osoba, co do której przekonani jesteśmy, że posiada odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie.
W praktyce okazuje się, że o ile dość łatwo można poradzić sobie z technicznym policzeniem odpowiednich wskaźników finansowych, to znacznie trudniej przychodzi wyciągnięcie wniosków na temat ogólnej kondycji firmy, jej silnych i słabych stron. Znaczne trudności powoduje również wykorzystanie analizy otoczenia konkurencyjnego (sektorowej) i makroekonomicznego. Często w ogóle nie są one przeprowadzane, a przecież mają ogromne znaczenie dla identyfikacji i oceny szans oraz zagrożeń pojawiających się w otoczeniu przedsiębiorstwa. Można argumentować, że wymaga to dość dużego doświadczenia, wiedzy oraz dojrzałości biznesowej, aby wyciągnąć odpowiednie wnioski.
Pamiętajmy też że transakcje kupna-sprzedaży opierają się na zasadzie - biznes jest ostatecznie wart tyle, ile ktoś zdecyduje się za niego zapłacić. Tak to prawda ale warto mieć świadomość, że dane przedsiębiorstwo ma potencjał i jego wartość zatem jest wysoka. Pamiętajmy że kupując dany biznes w postaci zorganizowanego przedsiębiorstwa musimy patrzeć przez pryzmat narzędzia do generowania dochodu, tak jak to zostało omówione w metodzie dochodowej. Płacimy wartość nie tylko za nieruchomości, maszyny czy wyroby, ale także za doświadczenie właściciela, pozycję rynkową firmy czy kontakty z odbiorcami.
